Theo quy định, con đẻ hoặc con nuôi hợp pháp thuộc hàng thừa kế thứ nhất, chỉ được hưởng phần di sản bằng với những người cùng hàng.
36.net.vn xin chia sẻ với quý vị và các bạn kinh nghiệm nhỏ hữu ích về việc người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ có được hưởng hết tài sản thừa kế hay không?
Căn cứ pháp lý
Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 – quy định về người thừa kế theo pháp luật.
Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015 – quy định về quyền của người lập di chúc.
Người nuôi dưỡng cha mẹ có phải là người thừa kế?
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế được chia thành 3 hàng thừa kế. Trong đó:
* Hàng thừa kế thứ nhất gồm có:
- Vợ, chồng
- Cha đẻ, mẹ đẻ
- Cha nuôi, mẹ nuôi
- Con đẻ, con nuôi hợp pháp của người chết
=> Như vậy, người con nuôi dưỡng cha mẹ (nếu là con đẻ hoặc con nuôi hợp pháp) thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
Điều này có nghĩa là người nuôi dưỡng cha mẹ được quyền hưởng di sản, nhưng chỉ ngang bằng với những người cùng hàng, chứ không được hưởng toàn bộ tài sản.
---> Con cái vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng cha mẹ có được thừa kế đất đai không? <---
Người nuôi dưỡng cha mẹ có được hưởng toàn bộ tài sản thừa kế không?
Câu trả lời là không mặc nhiên được hưởng toàn bộ, trừ một số trường hợp đặc biệt.
Theo quy định tại Điều 651 và Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015, người nuôi dưỡng cha mẹ chỉ được hưởng phần di sản bằng với người cùng hàng, trừ khi có di chúc hợp pháp hoặc không còn người thừa kế khác.
Cụ thể, người nuôi dưỡng cha mẹ chỉ được hưởng toàn bộ tài sản trong 2 trường hợp sau:
(1) Có di chúc hợp pháp
Nếu cha mẹ khi còn sống lập di chúc để lại toàn bộ nhà, đất cho người con trực tiếp chăm sóc, phụng dưỡng thì người này có quyền được hưởng toàn bộ tài sản theo di chúc.
=> Trong trường hợp có di chúc, ý chí của người lập di chúc là tối thượng, được pháp luật bảo vệ.
(2) Không còn người thừa kế hợp pháp khác
Người nuôi dưỡng cha mẹ có thể được hưởng toàn bộ tài sản nếu:
- Tất cả người cùng hàng thừa kế đã qua đời, hoặc
- Bị truất quyền hưởng di sản, hoặc
- Từ chối nhận di sản, hoặc
- Không đủ điều kiện để hưởng thừa kế (ví dụ: không còn năng lực hành vi dân sự, không được cha mẹ công nhận, v.v.).
>>> Cách chia đất đai thừa kế không có di chúc theo quy định mới <<<
Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật
Theo khoản 2 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015:
“Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.”
=> Nghĩa là nếu cha mẹ không để lại di chúc, thì tài sản thừa kế (nhà, đất, tài sản khác) sẽ được chia đều cho tất cả người thừa kế ở hàng thứ nhất, bao gồm:
- Các con (cả con đẻ và con nuôi hợp pháp)
- Vợ/chồng còn sống của người để lại di sản
=> Người con dù là người trực tiếp nuôi dưỡng cha mẹ cũng không được hưởng phần nhiều hơn, trừ khi có di chúc hoặc thỏa thuận khác giữa những người thừa kế.
---> Đất chưa có sổ đỏ có được thừa kế không? <---
Quyền lập di chúc của cha mẹ
Theo Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015, người lập di chúc có các quyền:
- Chỉ định người thừa kế; hoặc truất quyền hưởng di sản của người khác.
- Phân chia di sản cho từng người theo ý muốn.
- Dành một phần tài sản để thờ cúng hoặc di tặng.
- Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.
- Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý và phân chia di sản.
=> Do đó, nếu cha mẹ có ý định để lại toàn bộ tài sản cho người con trực tiếp chăm sóc, cần lập di chúc rõ ràng, hợp pháp để tránh tranh chấp sau này.
>>> Thời hạn chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho đất <<<
Lời khuyên thực tế
- Nếu bạn là người trực tiếp nuôi dưỡng cha mẹ, nên trao đổi sớm với cha mẹ về việc lập di chúc hợp pháp, có chứng thực hoặc công chứng.
- Trong trường hợp không có di chúc, việc chia di sản sẽ tuân theo pháp luật — bạn chỉ được hưởng phần bằng với những người cùng hàng thừa kế.
- Khi có tranh chấp, nên liên hệ luật sư hoặc cơ quan công chứng để được tư vấn, tránh xung đột trong gia đình.
Người nuôi dưỡng cha mẹ không đương nhiên được hưởng toàn bộ tài sản thừa kế nhà, đất. Tuy nhiên, bạn có thể được hưởng toàn bộ nếu cha mẹ lập di chúc hợp pháp để lại tài sản cho bạn hoặc không còn người thừa kế hợp pháp khác. Để đảm bảo quyền lợi và tránh tranh chấp, nên lập di chúc rõ ràng, có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền.
